Czym jest miażdżyca?

To jedna ze współczesnych chorób cywilizacyjnych, doprowadzająca ostrego, lub przewlekłego upośledzenia dopływu krwi do wielu narządów. W niektórych przypadkach może pojawiać się ona już w dzieciństwie, ażeby wraz z wiekiem stopniowo narastać W miażdżycy dochodzi do  uszkodzenia ścian tętnic, dochodzi do ich stwardnienia i stopniowego zwężania się aż do całkowitego zamknięcia (niedrożności tętnic).

Miażdżyca powstaje na skutek wielu złożonych procesów, zależnych od różnych czynników (obecnie znanych jest kilkaset). Do najważniejszych i najczęściej występujących zaliczyć  należy:

- czynniki genetyczne,
- płeć (częściej mężczyźni, choć ostatnimi laty stosunek ten się wyrównuje),
- wiek (głównie ludzie powyżej 50 roku życia, choć 30% stanowią ludzie młodsi)
- palenie tytoniu,
- nadciśnienie tętnicze,
- cukrzyca,
- zaburzenia gospodarki lipidowej.


Ostatnio dużą uwagę poświęca się zakażeniom pewnymi drobnoustrojami (Chlamydia pneumoniae, Helicobacter pylori), przypisując im udział w powstawanu czy nasilaniu przewlekłego procesu zapalno-degeneracyjnego jakim jest miażdżyca.
Miażdżyca w większości wypadków dotyka:
serce – choroba niedokrwienna serca (zawał serca, dławica piersiowa),
kończyny dolne (miażdżyca tętnic kończyn dolnych, chromanie przestankowe),
mózg – udary.


Po czym rozpoznać miażdzycę?

Objawy miażdżycy są bardzo zróżnicowane i zależą w dużej mierze od:
- umiejscowienia niedrożności,
- czasu trwania niedokrwienia,
- ilości zajętych chorobowo miejsc,
- rozległość krążenia obocznego, warunkująca ukrwienie tkanek położonych niżej.

Blade i chłodne kończyny są zazwyczaj pierwszym dostrzegalnym objawem, oziębieniu nóg może towarzyszyć odczucie drętwienia, mrowienia czy kłucia.
Ważnym objawem jest chromanie przestankowe. Objawia się ono silnym bólem w łydce uniemożliwiając dalszy marsz. Kolejnym etapem pogarszania się ukrwienia jest ból spoczynkowy, niezależny od zmęczenia, i w tym wypadku rozpoczyna się od palcy a następnie obejmuje całe podudzie.
Skrajnym stopniem zaawansowania miażdżycy, są niegojące się rany – owrzodzenia, pojawiające się w miejscach mechanicznych uszkodzeń.

Miażdżyca rozpoznawana jest na podstawie objawów niedokrwienia zajętych narządów, zaniku/osłabienia  tętna chorych tętnic, a potwierdza się ją w badaniach obrazowych (USG doppler, angiografia – w tym koronarografia).


Miażdżyca - leczenie

Miażdżyca jest niestety w dalszym ciągu chorobą nieuleczalną, przewleką i postępującą.
Najważniejszym wydaje się zapobieganie jej rozwojowi, poprzez właściwą dietę, wysiłek fizyczny, niepalenie tytoniu oraz leczenie tzw. czynników ryzyka. Jeśli jednak zdąży się ona  rozwinąć, należy powyższe działania zintensyfikować, jak również wdrożyć w wielu przypadkach odpowiednie leczenie spowalniające postępowanie choroby (statyny, ACE inhibitory) leki poprawiające ukrwienie narządów, rehabilitacje ruchową np. trening marszowy wspomagający rozwój krążenia obocznego. W przypadku, gdy miażdżyca jest w bardzo zaawansowanym stadium, u wielu chorych wykonuje się zabiegi przywracające przepływ krwi do narządów poprzez mechaniczne poszerzanie tętnic za pomocą stentów lub tworzenie „obwodnic” za pomocą przeszczepów naczyniowych.
Należy jednak pamiętać, że wymienione zabiegi nie leczą choroby trwale, lecz tylko łagodzą jej przebieg i związane z nią dolegliwości.